Cây Bonsai nhỏ bé và tinh xảo nhưng hàm chứa vẻ đẹp tự nhiên đa màu và nghệ thuật tinh tế. Không chỉ là một cây cảnh, mà cây Bonsai còn mang trong mình hào quang và ý nghĩa sâu sắc của văn hóa và tâm linh. Từng nhánh lá uốn lượn đều kể lể câu chuyện dài lâu về tâm huyết và tình yêu mà người trồng đã dành cho nó. Hãy cùng công ty cây xanh Vuoncay.vn tìm hiểu về tinh hoa nghệ thuật cây Bonsai trong bài viết này nhé!
1. Cây Bonsai là gì?
Cây Bonsai là một loại cây cảnh được trồng trong chậu nhỏ, được chăm sóc và tạo dáng sao cho giống như cây cổ thụ tự nhiên nhưng có kích thước nhỏ. Nghệ thuật Bonsai bắt nguồn từ Nhật Bản và nhanh chóng lan rộng ra khắp thế giới do vẻ đẹp thẩm mỹ và giá trị tinh thần mà nó mang lại.
2. Ý nghĩa và xuất xứ của Bonsai:
Bonsai là từ tiếng Nhật (盆栽) nghĩa là “Bồn tài” hoặc “Cây con trong chậu”. Từ “Bon” (盆) có nghĩa là cái chậu nhỏ, là nơi cây được trồng. “Sai” (栽) trong “Bonsai” đơn giản chỉ là từ “cây” – thể hiện chính bản chất của cây cảnh được trồng trong chậu nhỏ. Dù ý nghĩa của từ đơn giản, nhưng Bonsai là kết quả của một quá trình uốn nắn vô cùng khắc nghiệt. Nghệ thuật Bonsai đã trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của Nhật Bản và được yêu thích, trân trọng trên toàn thế giới.
3. Triết lý nghệ thuật của Bonsai:
- Sự cân bằng và hài hòa: Trong nghệ thuật Bonsai, sự cân bằng và hài hòa được coi là yếu tố quan trọng nhất. Cây Bonsai phải có dáng dấp đẹp, tự nhiên và hài hòa với chính nó và với môi trường xung quanh.
- Trung tín và tôn trọng tự nhiên: Nghệ nhân Bonsai luôn cố gắng tái hiện một cách chân thực nhất hình dáng của cây trong tự nhiên, đồng thời tôn trọng vẻ đẹp tự nhiên của chúng.
- Tính chân thực và tự nhiên: Mục tiêu của nghệ thuật Bonsai là tạo ra một cây Bonsai sao cho nó gần như không thể phân biệt được với cây tự nhiên. Nghệ nhân cần tạo ra sự tự nhiên trong từng đường nét và chi tiết.
- Sự kiên nhẫn và tĩnh tâm: Trồng và chăm sóc cây Bonsai là quá trình mất nhiều thời gian và kiên nhẫn. Nghệ nhân cần thể hiện sự tĩnh tâm và kiên định trong việc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo.
- Thể hiện tâm hồn và triết lý: Bonsai không chỉ là sự kỹ thuật mà còn thể hiện tâm hồn và triết lý của người nghệ nhân, thường mang theo một thông điệp sâu sắc về cuộc sống và tự nhiên.
Tóm lại, triết lý nghệ thuật của cây Bonsai không chỉ đơn thuần là việc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt mà còn thể hiện sự kính trọng và trung tín với tự nhiên, đồng thời thấu hiểu về cuộc sống và tâm hồn con người. Nghệ thuật Bonsai là một con đường đòi hỏi kiên nhẫn, tĩnh tâm và sự tận tụy của người nghệ nhân để có thể đạt được tác phẩm nghệ thuật đẹp và ý nghĩa.
4. Phân loại cây Bonsai
Nghệ thuật là không có giới hạn, việc tạo ra tác phẩm Bonsai cũng đến từ sự tinh tế của người nghệ nhân. Nhưng thường, người ta cũng phân loại cây Bonsai theo 2 cách sau.
4.1. Phân loại cây Bonsai theo tình trạng của cây
Mỗi giai đoạn trong quá trình phát triển cây Bonsai đều có sự cố gắng và tâm huyết của người trồng. Khi nhìn những tác phẩm Bonsai, ta có thể cảm nhận được tinh thần kiên nhẫn và nghệ thuật mà người trồng đã đổ vào để tạo nên những cây Bonsai đó.
4.1.1. Cây nguyên liệu (cây phôi)
Đây là cây Bonsai chưa được uốn tỉa hoặc định hình. Chúng thường được chọn từ những cây trẻ, có cấu trúc tốt và tiềm năng phát triển tốt thành Bonsai. Tại giai đoạn này, cây chỉ được trồng trong chậu và chưa được tạo hình.
4.1.2. Cây sơ chế:
Sau giai đoạn cây nguyên liệu, cây Bonsai ở giai đoạn này đã trải qua quá trình uốn tỉa sơ bộ. Chúng đã được cắt tỉa để định hình hướng cây, loại bỏ các nhánh không cần thiết và tạo dáng ban đầu cho Bonsai. Mặc dù đã có sự can thiệp và chăm sóc, nhưng cây vẫn còn cần tiếp tục được chăm sóc và phát triển để hoàn thiện hình dáng cuối cùng.
4.2. Phân loại theo kích cỡ:
4.2.1. Bonsai 1 tay:
Loại Bonsai mini, có kích thước nhỏ nhắn, thường chỉ cao vài cm đến khoảng 15 cm. Thích hợp trưng bày trong nhà, trên bàn làm việc hoặc kệ sách để tô điểm cho không gian và tạo sự thanh lịch.
4.2.2. Bonsai 2 tay:
Loại Bonsai vừa, cao từ 15 cm đến khoảng 70 cm. Phổ biến và dễ di chuyển, thích hợp để trưng bày trong nhà, sân vườn hoặc ngoài trời. Kích thước lý tưởng để làm quà tặng và trưng bày trong không gian hạn chế như phòng khách.
4.2.3. Bonsai 4 tay (Bonsai sân vườn):
Loại Bonsai lớn, cao từ 70 cm đến khoảng 180 cm. Ấn tượng và có thể làm điểm nhấn cho không gian sân vườn hoặc sân thượng rộng lớn. Đòi hỏi ít nhất hai người để khiêng và thường được trưng bày trong các khu vườn lớn.
4.3. Phân loại theo dáng thế:
4.3.1. Dáng Bonsai tam đa:
Dáng cây có ba cành chính phát triển từ gốc cây, thường được cắt tỉa phóng thoáng và tự nhiên hơn ngày nay. Tượng trưng cho sự thịnh vượng, phát đạt và may mắn trong cuộc sống, cũng như sự đoàn kết và tình bạn.
4.3.2. Dáng Bonsai thác đổ:
Cành cây mọc dọc và rũ xuống một hướng, tạo cảm giác như thác nước đổ, thể hiện sự rong ruổi, tự do và không ngừng phát triển trong cuộc sống.
4.3.3. Dáng Bonsai ngũ phúc:
Có năm cành cây chính mọc từ gốc cây, tượng trưng cho năm điều tốt lành như sự an lành, tài lộc, trường thọ, tình yêu và sự thành công.
4.3.4. Dáng Bonsai thất hiền:
Có bảy cành chính phát triển từ gốc cây, tượng trưng cho sự may mắn, thành công và sự hài lòng, đồng thời biểu thị sự tự tại và không màng danh lợi.
4.3.5. Dáng Bonsai đại trượng phu:
Cây có một cành chính cao và một cành phụ ở phía sau cao hơn, biểu thị sự tôn trọng và vinh quang, cũng như sự phát triển vững chắc và quyền lực.
4.3.6. Dáng Bonsai song thụ:
Hai cây Bonsai cắm chung trong một chậu, thể hiện sự đồng lòng, tình yêu và sự kết hợp hài hòa.
4.3.7. Dáng Bonsai long chầu hổ phụng:
Dáng cây giống như con rồng và con phụng vây quanh một cây chính, mang ý nghĩa của sự bình an, bảo vệ và may mắn.
4.3.8. Dáng Bonsai đại lâm mộc:
Giống như một cây lớn đang mọc mạnh mẽ và uyển chuyển, tượng trưng cho sự phát triển vững chắc và thành công.
4.3.9. Dáng Bonsai bạt phong:
Cành cây mọc theo hướng cong, như sóng nước cuốn trôi, tượng trưng cho sự thay đổi, biến đổi và sự linh hoạt.
4.3.10. Dáng Bonsai tiên nữ:
Thế cây bonsai như một cô gái đang đứng đợi chờ, thể hiện vẻ đẹp tinh khôi và sự thuần khiết, cùng với mong muốn tốt đẹp trong tương lai.
5. Phương pháp chăm sóc cây Bonsai hiệu quả:
- Cung cấp đầy đủ ánh sáng: Ánh sáng là yếu tố quan trọng đối với sự phát triển của cây Bonsai. Đặt cây ở nơi có ánh sáng tự nhiên đủ, đặc biệt là ánh sáng mặt trời vào buổi sáng. Trong những ngày âm u hoặc mùa đông, bạn có thể sử dụng đèn LED trồng cây để bổ sung ánh sáng.
- Tưới đủ nước: Hãy tưới nước khi đất trong chậu đã hơi khô. Tránh tưới quá nhiều nước để tránh ngập chìm gốc cây, nhưng cũng không để đất quá khô. Điều này giúp đảm bảo sức khỏe của cây Bonsai.
- Thay chậu định kỳ: Khi cây Bonsai phát triển quá lớn so với chậu, hãy thay chậu để đảm bảo không gian đủ cho hệ rễ và tránh nghẹt gốc cây. Chọn chậu mới có kích thước phù hợp và thực hiện việc chuyển cây cẩn thận để không làm tổn thương cây Bonsai.
- Phòng trừ bệnh cho Bonsai: Theo dõi cây thường xuyên để phát hiện các dấu hiệu bất thường như lá và cành khô, thối rễ, hoặc dấu hiệu của côn trùng gây hại. Xử lý kịp thời bằng cách cắt tỉa phần bị hỏng, thay đổi phương pháp tưới nước hoặc sử dụng thuốc trừ sâu an toàn cho cây Bonsai.
Những phương pháp chăm sóc này giúp đảm bảo cây Bonsai của bạn luôn khỏe mạnh và đẹp mắt, từ đó tạo nên một không gian xanh tươi mát và thú vị.
